21. júní 2025

"Jákvæð viðbrögð" um veiðigjaldið

Heimir Örn Árnason, oddviti Sjálfstæðisflokksins á Akureyri, skrifar um furðuleg ummæli Eydísar Ásbjörnsdóttur, þingmanns Samfylkingarinnar í Norðausturkjördæmi, í ræðustól Alþingis um að jákvæð viðbrögð hefðu komið frá sveitarstjórnarmönnum við frumvarpi um stórfellda hækkun veiðigjalda. Fer Heimir Örn yfir fjölda umsagna sem sýna víðtæka óánægju sveitarstjórnarmanna með veiðigjaldahækkanirnar.

Þann 18.  júní hélt Eydís Ásbjörnsdóttur, þingmaður Samfylkingarinnar í Norðausturkjördæmi, því fram á Alþingi að stjórnarliðar hefðu fengið „jákvæð viðbrögð“ sveitarstjórnarfólks um land allt við tvöföldun veiðigjalda og hvatti stjórnarandstöðuna til að „tala við sitt fólk“.

Við – kjörnir fulltrúar í stærstu sjávarútvegssveitarfélögum kjördæmisins hennar – erum einmitt „fólkið“ sem þingmaðurinn á að hafa talað við. Umsagnir okkar og kollega um þetta sama frumvarp segjast hins vegar annað:

Hvað sögðu sveitarfélögin í raun?

Akureyrarbær:
Hækkunin „grefur undan fjárfestingu og stöðugleika í atvinnulífi bæjarins.“ 

Norðurþing:
Varar við verulegri tekjuáhættu og „óþolandi misræmi“ þar sem stærstur hluti hækkunarinnar lendir á kjördæminu. 

Langanesbyggð:
Bendir á að gjöldin „geta grafið undan byggðafestu“ þar sem sjávarútvegur standi undir grunni sveitarfélagsins. 

Vopnafjarðarhreppur:
Telur frumvarpið setja „hagsmuni samfélagsins í uppnám“ með skertum fjárfestingartækifærum og færri störfum. 

Fjarðabyggð:
Bæjarráð „mótmælir harðlega“ að hækkunin bitni einkum „á landsbyggðinni“. 

Vestmannaeyjabær;
„Óásættanlegt að leggja fram tvöföldun veiðigjalda án mats á áhrifum á sveitarfélög; getur orðið gífurlegt högg.“ 

Vesturbyggð:
Varar við að gjaldið verði „of íþyngjandi fyrir smærri útgerðir“ og krefst skýrra svara um hvernig innheimtan nýtist byggðunum. 

Ísafjarðarbær:
Hækkunin sé „bein ógn við byggðafestu“ á Vestfjörðum. 

Bolungarvíkurkaupstaður:
Hefur „áhyggjur af aukinni gjaldtöku og mögulegri samþjöppun“ sem leiði til fækkunar starfa og minni samfélagsþátttöku. 

Snæfellsbær:
Telur gjaldið „kæfa nýsköpun og áform um fjölgun starfa.“ 

Suðurnesjabær:
Varar við „skaðlegum áhrifum á lítil og meðalstór sjávarútvegsfyrirtæki.“ 

Akraneskaupstaður:
Kallar eftir áhrifamati; „Óvissa skapar fyrirtækjum erfiðleika… stöðugleiki í starfsumhverfi sjávarútvegs skiptir verulega miklu máli.“ 

Dalvíkurbyggð:
Segir með ólíkindum að hækkunin sé talin áhrifalítil; vísar til þess að sjávarútvegur standi undir 34 % launa í sveitarfélaginu.

Grindavíkurbær:
Minnir á náttúruhamfarir og varar við að hækkunin bæti 400 m.kr. á útgerðir sem þegar glími við fordæmalausar áskoranir. 

Þetta minnir lítið á „jákvæð“ viðbrögð – nema orðið hafi skipt um merkingu.

Hún hafði þetta rétt… árið 2018

Þann 2.  nóvember  2018, sem formaður bæjarráðs Fjarðabyggðar, undirritaði Eydís bókun sem taldi 10 % aukaálag á uppsjávarútgerðir „ósanngjarnan landsbyggðarskatt“ sem gengi beint á sveitarfélög með öflugan sjávarútveg. Sömu rök heyrist nú – en nú kallar hún viðbrögðin „jákvæð“.

Allt einn misskilningur

Að lýsa ofangreindum umsögnum sem „jákvæðum viðbrögðum“ eru einfaldlega alger öfugmæli. 

Sami þingmaður hefur líka lýst ánægju með breytingar á strandveiðikerfinu sem færa kvóta frá Norðaustur til Norðvesturkjördæmis. Allt grefur þetta undan núverandi kerfi sem skapar atvinnu og verðmæti í kjördæminu og sjávarútvegi um allt land. Kerfi sem skapar byggðafestu og veitir heilsársstörf. 

Ég hvet Alþingi til að hlusta á málefnalegar athugasemdir sveitarfélaganna áður en lokaniðurstaða er fest á blað.


Heimir Örn Árnason
oddviti Sjálfstæðisflokksins á Akureyri, formaður bæjarráðs á Akureyri og stjórnarmaður í Samtökum sjávarútvegsfélaga.