Flýtilyklar
Þjóðarsátt um landbúnaðarstefnu fyrir Ísland
Viðbrögð við Ræktum Ísland! gefa fyrirheit um að umræðuskjalið geti orðið grundvöllur að víðtækri sátt um landbúnaðarstefnu fyrir Ísland. Ég hef lagt ríka áherslu á náið samráð við mótun stefnunnar og því boða ég ásamt verkefnisstjórn um landbúnaðarstefnu fyrir Ísland á næstu 16 dögum til alls 10 funda um allt land. Þeir fundir eru mikilvægir liður í vinnunni, bæði til að kynna skjalið fyrir fólki, en það sem er mikilvægara; að hlusta eftir viðhorfi fólks, hugmyndum og ábendingum.
Þriggja ára vinna
Það eru tæplega þrjú ár liðin síðan vinna við mótun landbúnaðarstefnu fyrir Ísland hófst. Samráðshópur um endurskoðun búvörusamninga, sem leiddur var af Brynhildi Pétursdóttur, framkvæmdastjóra Neytendasamtakanna, og Haraldi Benediktssyni alþingismanni, gerði tillögu til mín um að unnin yrði sviðsmyndagreining um framtíð landbúnaðarins til ársins 2040. Sú vinna var afskaplega umfangsmikil. Fól meðal annars í sér gagnaöflun með viðtölum, netkönnun, opnum fundum á sex landssvæðum og greiningu á opinberum gögnum. Haldnar voru vinnustofur þar sem sviðsmyndir um framtíð landbúnaðar voru mótaðar og í kjölfarið hófst úrvinnsla og samantekt niðurstaðna. Alls tóku um 400 einstaklingar þátt í verkefninu.
Það var síðan í september í fyrra sem ég skipaði verkefnisstjórn um landbúnaðarstefnu fyrir Ísland. Í henni sitja Björn Bjarnason, fyrrverandi ráðherra og þingmaður, og Hlédís Sveinsdóttir, ráðgjafi og verkefnastjóri. Með henni hafa starfað Bryndís Eiríksdóttir, sérfræðingur í atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytinu, og Sigurgeir Þorgeirsson, fyrrverandi ráðuneytisstjóri.
Nýr tónn
Í byrjun maí kynntum við opinberlega Ræktum Ísland!, umræðuskjal um landbúnaðarstefnu fyrir Ísland, sem er afrakstur vinnu verkefnisstjórnarinnar. Í skjalinu er sleginn nýr tónn í umræðu um íslenskan landbúnað sem markar að mínu mati tímamót. Skjalið byggist á þremur lykilbreytum: (1) landnýtingu, (2) loftslagsmálum og umhverfisvernd og (3) tækni og nýsköpun. Þessar þrjár breytur setja sterkan svip á 19 meginatriði sem eru dregin fram og rökstudd í skjalinu.
Þar er meðal annars komið inn á fæðuöryggi, matvælaöryggi, landnotkun, bein tengsl bænda og neytenda, kolefnisjöfnun landbúnaðar og menntun, rannsóknir, ráðgjöf og nýsköpun. Í grein í Morgunblaðinu 14. maí sl. útskýrir Björn Bjarnason að hver sem les þann texta „sér hins vegar að hann mótast mjög af fjórðu meginbreytunni sem skýrðist æ betur eftir því sem leið að verklokum: alþjóðlegum straumum“.
Jákvæð viðbrögð
Ræktum Ísland! var birt á samráðsgátt stjórnvalda. Þær umsagnir sem þar komu fram gefa fyrirheit um að skjalið geti orðið grundvöllur að víðtækri sátt um landbúnaðarstefnu fyrir Ísland. Slík samstaða er í mínum huga afskaplega dýrmæt og markar út af fyrir sig tímamót í umræðu um íslenskan landbúnað. Að sama skapi er sú samstaða merki um að við séum á réttri leið með þessa vinnu sem að mínu mati er stærsta hagsmunamál íslensks landbúnaðar nú um stundir.
Eðlilega hafa og munu koma fram ábendingar um einstaka atriði og það verður verkefni okkar á næstu vikum að hlusta eftir þeim ábendingum og taka tillit til þeirra eins og kostur er.
Þjóðarsamtal
Sem fyrr segir er næsti fasi þessa verkefnis alls 10 opnir fundir um allt land á næstu 16 dögum. Fyrsti fundur verður haldinn í Landbúnaðarháskólanum á Hvanneyri í kvöld. Ég hvet alla til að mæta til þessara funda – hlusta eftir þeim hugmyndum sem liggja fyrir og láta í sér heyra varðandi framhaldið.
Ég er fullur tilhlökkunar að eiga samtal við fólk hringinn í kringum landið um framtíð íslensks landbúnaðar. Ræða um hvernig við gerum íslenskum landbúnaði sem best kleift að horfa fram á veginn og leiða fram stefnu sem styður við og eflir íslenskan landbúnað til framtíðar.
Kristján Þór Júlíusson
sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra